Nobody wants to be spied upon and then reported to the authorities like it happened during the war. Whistleblowers provoke war traumas even to those who have never experienced war. However, whistleblowers are not war-heroes but peace-heroes. No drama then?
A whistleblower is a colleague or a fellow-citizen who reports corruption, fraud and other wrongdoing during peacetime. He is convinced that the wrongdoing would go undetected forever unless he reports it. The fact that the organization does not react responsibly, provides the whistleblower with a license to operate. It is the next step in case the first steps have failed, when silence is not an option.
Vision
Reporting of wrongdoing must be mandatory if the organization appears to be unable to solve the problem. Anonymous reporting should be allowed because the risks to the whistleblower cannot be denied. However, personal reporting must be encouraged, as this will increase the chances of a successful investigation. How should authorities, politicians and business leaders see whistleblowing? Should it be tolerated, encouraged or even rewarded?
Steps
Any collaborator has a difference of opinion with his superior once in a while. If the difference remains, it can be referred to HR, to the boss of the superior, to the workers’ council, or to a person of trust.
If these first steps fail, and if the reporter is afraid of retaliation, a hotline may come to help: whistleblowing hotline, green line, etc. This hotline should be hosted on a server outside the organization, in order to guarantee anonymity (the IT-people must not be able peep-in) and to ensure direct reporting to the appropriate level (Executive board or Supervisory Board).
If this next step fails, we are probably dealing with an organization that is behaving irresponsibly. The whistleblower may decide to inform the authorities (police, public prosecutor, stock exchange) or a parliamentarian. A vicious whistleblower may even inform a competitor or a journalist, or start blogging.
Conclusion
Whistleblowing procedures show the next steps to anyone who uncovers wrongdoing and finds out that the organization does not react responsibly. Whistleblowing procedures are there to protect society from wrongdoing and to protect the good from the bad.
Transparency International organizes the Forum for the Whistleblower: Brussels, 26 April 2016, 19:00-21:00. Speakers: Dr. Wim Vandekerckhove (University of Greenwich), Dr. Gudrun Vande Walle (Integrity Bureau, Federal Ombudsman) and Anne Scheltema Beduin (Executive Director Transparency International Netherlands). Registration is free of charge but mandatory. The number of seats is limited. www.transparencybelgium.be
Evert-Jan Lammers is Partner at EBBEN partners, President Institute of Fraud Auditors and Board Member Transparency International Belgium.
Lees het artikel van Jaap ten Wolde en Hans Strikwerda uit het FD van 4 april 2016 hier.
Het is een kapitale misser dat de commissie-Van Manen in haar voorstel tot aanpassing van de Corporate Governance Code geen centrale plaats voor het begrip ‘integriteit’ heeft ingeruimd. Aandacht hiervoor mocht je toch verwachten na een reeks van ‘ongelukken’ zoals Meavita, Imtech, ROC Leiden, Rochdale, Econcern, DSB, Bouwfonds/Property Finance en Amarantis. Er werd in deze zaken niet integer gehandeld, omdat bestuurders van deze organisaties niet integer handelden. Zij zorgden niet voor een integere organisatie en de toezichthouders hielden er geen toezicht op.
Het woord integer komt in de voorstellen van de commissie-Van Manen slechts één keer voor. Op pagina 55 van haar rapport schrijft de commissie dat het integer en transparant handelen door het bestuur tot goed ondernemerschap behoort. Een pleonasme: transparantie is een van de definiërende elementen van integer handelen. ‘Integer handelen’ staat bovendien slechts vermeld in de toelichtende tekst van de code, niet in de tekst van de code zelf!
Principes
De nieuwe code schrijft integer handelen dus niet voor als een van de principes, maar gaat ervan uit dat naleving van de code resulteert in integer handelen door bestuurders. Het doel wordt aldus ondergeschikt gesteld aan de middelen. Wat integer handelen is — een lastig en gecompliceerd begrip — wordt in de nieuwe code echter niet uitgewerkt.
Wij bevelen de commissie zeer dringend aan het thema integriteit te koppelen aan de waardecreatie en aan de maatschappelijke functie van zowel de onderneming alsook van de toezichthouders. Deze laatsten dienen voeling te houden met de stakeholders. Ook — misschien wel juist — als het gaat om integriteit. De commissie pleit voor ‘het implementeren en waarborgen van een passende cultuur’ (zie FD 12 februari). Maar in plaats van een middeltje, de cultuur, te benoemen, is het noodzakelijk in de code expliciet de eis van integriteit te formuleren, gebaseerd op artikel 2:9 van het Burgerlijk Wetboek: ‘Elke bestuurder is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke vervulling van de hem opgedragen taak’.
Verschuilen achter cultuur
Door de eindterm, integriteit, te benoemen, voorkom je dat bestuurders en commissarissen zich kunnen verschuilen achter een te beperkte set van maatregelen als cultuur. De paragraaf cultuur kan dus beter vervangen worden door een paragraaf over integriteit.
Laat de commissie als eis stellen dat de bestuurder met een omschrijving moet komen van integriteit in relatie tot de onderneming. Elke ondernemingsactiviteit vraagt immers om haar eigen integriteitsgrenzen. Wat zijn toegestane verkoopmethoden? Wat zijn de grenzen aan ons relatiebeheer? Wat te doen met producten die door kleuters gemaakt zijn? Mogen onze journalisten kinderen interviewen die hun ouders zojuist hebben zien vermoorden?
Commissarissen
De raad van commissarissen dient bij zijn toezicht na te gaan of hij zich kan verenigen met de begrenzingen van het begrip integriteit en of de aansturing daarvan door de bestuurder werkt in de praktijk. De commissarissen moeten vragen opwerpen als: worden de vertrouwenspersonen als veilig beschouwd? Werken de meldsystemen wel? Welke audits vinden plaats en door wie worden ze uitgevoerd?
De omissie om integriteit als doelstelling in de code op te nemen krijgt extra gewicht doordat de code geen maatschappelijke doelstelling hanteert noch expliciet verwijst naar het hiervoor aangehaalde artikel 2:9 van het BW. Omdat de code via een Algemene Maatregel van Bestuur een wettelijke status krijgt en als voorbeeld geldt voor maatschappelijke organisaties, zou de omissie de aandacht van de politiek moeten trekken. Politici moeten hier goed op letten. Niemand is gebaat bij een Meavita 2.0.
Hans Strikwerda is hoogleraar organisatieleer en organisatieverandering aan de UvA, Jaap ten Wolde is adviseur integriteit bij Ebben Partners, oud-partner KPMG en coauteur van ‘Ik ben integer, jij bent integer’.
Lees het artikel van Jaap ten Wolde en Hans Strikwerda uit het FD van 4 april 2016 hier.
Bron: https://fd.nl/opinie/1145979/integriteit-verdient-centrale-plaats-in-nieuwe-code
De economie trekt aan. Met de nieuwe wind in de zeilen gaan veel bedrijven op overnamepad. Tijdens de wittebroodsweken van de overname is alles koek een ei, maar zodra de dagelijkse realiteit weer toeslaat, gaat het vaak mis.
Zo zijn bijvoorbeeld de waardering van de activa (en de passiva) en de verwachte cashflows altijd wel redelijk goed in kaart gebracht. Maar sommige zaken staan niet in de jaarrekening, zoals de loyaliteit c.q. integriteit van personeel en externe partijen. En dit terwijl hierin het verschil tussen succes en mislukking kan zitten. Blijven de medewerkers wel in dienst na de overname? En de medewerkers die in dienst blijven, hebben die hun primaire loyaliteit nog wel bij het voortgezette bedrijf en de nieuwe eigenaar? Kunt u blijven rekenen op klanten die sinds jaar en dag voor een belangrijk stuk omzet zorgen? Er zijn legio voorbeelden van groepjes medewerkers die na een overname bij het nieuwe bedrijf van de vertrekkende DGA of bij de concurrent aan de slag gaan, en een daarbij (een stuk van) de business meenemen.
Een ander onderbelicht punt is de waarde van bedrijfsinformatie. Dat kan bijvoorbeeld klanteninformatie zijn, maar ook commerciële leads die nog niet als offerte in de boeken staan, maar al wel in de lucht hingen ten tijde van de overname. Of strategische informatie over innovatie, productie of inkoop. Hebt u een compleet beeld van alle kritische bedrijfsinformatie? Zorg dat u dit goed in kaart heeft en uw maatregelen neemt om deze informatie te beveiligen. Doe dit dan niet alleen in de ICT-omgeving maar ook in de ‘analoge’ wereld.
En dan de vertrekkende DGA. Wat gaat deze na de verkoop doen? Dikwijls blijft hij of zij in het kader van een earn-out regeling nog enige tijd verbonden aan de organisatie. De belangen van de nieuwe en oude eigenaar lopen zelden volledig parallel. Hebt u goed nagedacht over de risico’s die dit voor de bedrijfsvoering met zich meebrengt? Er zijn talloze gevallen bekend waarbij de ex-DGA gewoon weer voor zichzelf aan de slag gaat (direct of via tussenpersonen of een stroman) en de earn-out periode gebruikt om de nodige omzet naar zijn nieuwe onderneming te dirigeren.
Dat bovenstaande geen spoken en geesten zijn, bleek tijdens een bijzonder onderzoek bij een opdrachtgever die net een overname had gedaan. Na de overname bleek de pijplijn van opdrachten niet zo degelijk als verwacht. Daar kwam nog bij dat een aantal medewerkers tegelijkertijd opstapten om een concurrerend bedrijf te starten. De oprichter van het overgenomen bedrijf, die nog voor een aantal dagen per week aan de organisatie verbonden was, bleek er een eigen agenda op na te houden. Oude klanten en nieuwe prospects werden door hem naar de nieuw opgerichte vennootschap gedirigeerd. Resultaat: een schadepost van miljoenen voor de overnemende partij.
Hieronder enkele aandachtspunten op een rijtje:
Door bovenstaande onderwerpen bij (de voorbereiding van) de overdracht de nodige aandacht te geven, worden de risico’s op onregelmatigheden aanzienlijk ingeperkt, en daarmee de kans dat een overname uitloopt op een teleurstelling en zakelijk fiasco.
Marcel Westerhoud is partner bij EBBEN Partners. EBBEN Partners is een zakelijke dienstverlener en biedt onderzoek, advies en ondersteuning bij rechtspraak en geschillen. Zij zet hiervoor haar 4 expertises in: accountancy, advocatuur, integriteit en data-analyse.
Ik ben geslaagd voor het mediationexamen. De examencasus ging over iemand die een aanbouw wilde realiseren aan zijn huis. Op een gezellig avondje met de buren dacht de man hiervoor gemakkelijk instemming te verkrijgen. Op een geschikt moment schoof hij de tekeningen onder de neus van zijn buren. De buurvrouw liep woedend weg en wilde daarna niet meer met hem praten. Ik slaagde erin om de man en zijn buurvrouw weer met elkaar in gesprek te brengen. De man was gescheiden en wilde met zijn nieuwe vriendin in zijn huis gaan wonen. Om niet te worden herinnerd aan zijn oude gezinsleven wilden zij beiden het huis verbouwen. De buren hadden echter recent de tuin aangelegd met een nieuw terras. De aanbouw zou de zon op het terras wegnemen en ze hadden geen geld om de tuin opnieuw te laten veranderen. Daarnaast was de buurvrouw goed bevriend met de ex-vrouw van de man. Na het toepassen van mijn mediatorskils kregen zij begrip voor elkaars situatie. Dat was het kantelpunt. Hierdoor wilde de man tegemoetkomen aan de bezwaren van de vrouw door mee te betalen aan het verplaatsen van het terras en wilde de vrouw haar zegen geven aan de verbouwing.
Ik wil me bij EBBEN Partners gaan toeleggen op zakelijke mediation, business-to-businessgeschillen. Ook dat kunnen bouwprojecten betreffen, maar ook andersoortige kwesties. Het zijn veelal interpretatieverschillen over de strekking van een contract, problemen in de samenwerking, inbreuk op intellectuele eigendomsrechten, verschil in interpretatie over de te verwachten werkzaamheden en de datum van oplevering, of betalingskwesties. Nu zult u wellicht denken: “Wat heeft dat met je vak dat je uitoefent te maken?” EBBEN Partners begeeft zich op het vlak van governance, risk and compliance. Met accountants, advocaten, bedrijfseconomen en data-analisten verricht zij onderzoek, adviseert zij organisaties en verleent zij ondersteuning bij rechtspraak en geschillen.
Het kenmerk van mediation is dat partijen, onder begeleiding van een mediator, zelf komen tot een oplossing voor hun conflict. Men behoudt dus zelf de controle over wederzijdse afspraken in plaats van dat men is overgeleverd aan het oordeel van een rechter of arbitragecommissie. En zonder kosten van advocaten. De gemaakte afspraken worden in principe vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Daarmee is mediation een belangrijk instrument voor risicobeheersing. De autonomie van partijen zorgt ervoor dat er alleen een afspraak komt als beide partijen zich daarin kunnen vinden. Met de toename van de aandacht voor corporate governance in het laatste decennium is ook de aandacht voor een adequate vorm van risicomanagement toegenomen. De verwachting is dat mediation ook in het bedrijfsleven steeds meer zal gaan worden toegepast. Al was het maar om de lange doorlooptijden van gerechtelijke procedures te vermijden.
Bel voor meer informatie met Cosmo Schuurmans, partner bij EBBEN Partners, 06-46236606.
Honderden bankemployés vragen zich dat elke dag af, dag in dag uit. En het antwoord is tegenwoordig zo simpel dat je je afvraagt waarom mensen dat vak willen uitoefenen. Misschien wel de reden waarom accountmanagers van banken zo vaak wisselen. Ik hoor ondernemers daar tenminste over klagen. Het simpele antwoord voor de hedendaagse bankier is: zorg dat je dossier op orde is. Zorg dat alle formulieren in het dossier zitten. De jaarrekeningen, de begroting. En zorg ook voor de juiste handtekeningen. Je zorg is dus niet of het geld ooit terugkomt. Want als het geld niet terugkomt maar je dossier is oké, dan heb je niets te vrezen.
Vroeger was het bankiersvak nog een echt vak. Waar je mensenkennis voor nodig had. Waarvoor je over vaardigheden moest beschikken om een vertrouwensrelatie op te bouwen. Je moest de ondernemer testen of hij altijd eerlijk en open was, tijdig zijn tegenslagen meldde. De bank had vaak ook nog andere cliënten die bij het bedrijf van de ondernemer werkte en dan hoorde je nog wel eens wat. Daar kon je de eerlijkheid van de leiding weer mee testen.
Tot mijn verrassing kwam ik vorige week weer eens een ouderwetse bankier tegen. Hij liet het dossier aan zijn stagiaire over. Maar had de volgende vragen aan mij over onze cliënt:
Die man vertelde mij dat hij slecht zou slapen als de lening niet zou worden terugbetaald. Dan had hij zich namelijk hoogstpersoonlijk vergist in de onderneming of in de leiding. Hij vertelde mij ook dat hij bijna uitsluitend interessante cliënten heeft en dat hij veel plezier in zijn werk heeft. Mijn verbazing was zichtbaar. Zijn reactie: “Het is heerlijk om over bovenstaande vragen met de cliënt en zijn adviseurs te bomen. En ik zal je een geheim vertellen: ik geef dat krediet eigenlijk op basis van de rapportages en de kwaliteit van de adviseurs.” Omdat hij zojuist onze cliënt het krediet had verleend vroeg ik of ik dat als een compliment mocht beschouwen. Antwoord: “Dat hoor je over vijf jaar wel. Maar je hebt in ieder geval het voordeel van de twijfel.”
Bankiers: bel ons als je van hetzelfde voordeel wilt genieten. Wij proeven de nieren van onze cliënten! Daar zijn wij goed in.
Jaap ten Wolde is partner bij EBBEN Partners. EBBEN Partners is een zakelijke dienstverlener en biedt onderzoek, advies en ondersteuning bij rechtspraak en geschillen. Zij zet hiervoor haar 4 expertises in: accountancy, advocatuur, integriteit en data-analyse.
Lees hier de blogbijdrage van onze partner Evert-Jan Lammers aan Risk & Compliance over jongeren en corruptie.
Partner Evert-Jan Lammers neemt deel aan het paneldebat tijdens de LawTech conferentie in Brussel op 27 oktober 2015. Klik hier voor de website of download hier het programma.
‘Voor het eerst vinden advocaten en accountants elkaar in een nauwe samenwerking op het terrein van forensisch onderzoek. Het forensisch accountantsbureau IFO uit Amersfoort en het Amsterdamse advocatenkantoor JS Legal richten daarvoor een nieuwe entiteit op, Ebben Partners genaamd. Een volledige fusie is het niet, omdat de regels van de Nederlandse Orde van Advocaten dat niet toestaan. Samen hebben de twee partijen een aantrekkelijker aanbod in de markt.’
Lees hier het interview met Evert-Jan Lammers en Pieter Jonkers in FD van 30 juni 2015.
